21 ноябрь 2024 яңалыклары

Гөл­җи­меш чә­чә­ге

По­весть.

Идел Болгарстаны һәм Дунай Болгариясе

Идел һәм Дунай буе болгарлары VII гасырда Кубрат хан төзегән Бөек Болгар дәүләтендә, Азов һәм Кара диңгез тирәләрендәге далаларда яшәгәннәр. Бу хакыйкатьне барыгыз да беләсездер инде дип уйлыйм. Кубрат хан үлеп, Бөек Болгар дәүләте таркалганнан соң, әлеге болгарларның бер өлеше Кубратның улы Аспарух җитәкчелегендә Дунай якларына, икенче өлеше Урта Идел буйларына күчеп китә. Нәтиҗәдә 681 елда Дунай Болгариясе, X йөз башларында Идел Болгарстаны дигән дәүләтләр барлыкка килә. Табигый ки, Идел һәм Дунай болгарлары һәм алар төзегән дәүләтләр арасында соңыннанрак нинди дә булса бәйләнеш булганмы, халыкларында борынгы болгарларга хас нинди дә булса уртак билгеләр сакланып калганмы дигән урынлы сораулар үзеннән-үзе туа.

Әтием турында бераз хатирәләр

Әтием турында мин киләчәктә тулырак итеп язачакмын әле. Язарга тиешмен. Ул бит татар дөньясында атаклы галим-археолог, педагог, оста оештыручы булу өстенә безнең иң якын кешебез дә иде. Ул минем әтием генә түгел, укытучым да, туры мәгънәсендә җитәкчем дә иде. Әйе, күренекле этнограф, Россия Фәннәр академиясенең мөхбир-әгъзасы Раил Гомәр улы Кузеев җитәкчелегендә аспирантураны уңышлы тәмамлаганнан соң, мин 1976 елда Г. Ибраһимов исемендәге Тел, әдәбият һәм тарих институтының археология һәм этнография секторында кече фәнни хезмәткәр булып эшли башладым.

Кабыгын чәйгә салыгыз

Әле бу җиләкнең иң өлгергән һәм файдалы вакыты.

Гадилек һәм бөеклек үрнәге

Альфред Хәсән улы Халиков – археолог, тарих фәннәре докторы (1966), профессор (1968), Татарстан Республикасы Фәннәр академиясенең мөхбир әгъзасы (1992), ТАССРның атказанган фән эшлеклесе (1974), Татарстан Республикасының фән һәм техника өлкәсендә Дәүләт бүләге лауреаты (1994). 1951–1994 елларда Тел, әдәбият һәм тарих институтында: 1962–1965 елларда директор урынбасары, 1965–1988 елларда археология бүлеге мөдире. Фәнни хезмәтләре Идел буе һәм Урал төбәге археологиясенә, Идел буе Болгары һәм Казан тарихына багышлана.