synar-kanatlar

Сыңар канатлар (дәвамы)

Май 24, 2019 Чәчмә әсәр

БИШЕНЧЕ БҮЛЕК

Бәхилләшү

Кәримә кибетен ачты,сатучы килгәнне көтеп алды да сумкасына күчтәнәчлек тәм-томын салып, туган йортына юнәлде. Әнисе, яшенә күрә, әйбәт кенә яшәп ята. Гомер буе фермада эшләп, пенсиягә чыкты, ялгызы ике кызын аякка бастырды. Ничәмә-ничә тонна сөтне кул белән савудан кәкрәеп калган куллары вакыты-вакыты белән тыңлаудан баш тартса да, үз-үзен йөртә әле.

Җәннәт апасының хәле көннән көн авырая барганын, үзе әйтмәсә дә, Кәримә күреп тора. Ашаганы – сыек шулпа белән җылы сөт. Анысын да бал калагы белән генә. Кәримә: «Кая, бир, үзем ашатыйм», – дисә дә, һаман калтыранган куллары белән үзе ризыкланырга, күбрәк, янында кеше булмаганда ашарга тырыша. Газапланганын күрсәтәсе килми торгандыр

Үзгәрде Җәннәт, бик үзгәрде. Үзе дә, тышкы кыяфәте дә. Заманында шайтанны да аздырырдай мут күзләрендәге очкыннардан сүлпән тонык караш кына калып бара. Мәмрәп торган җиләк кебек сусыл, күперенке иреннәре төссезләнеп эчкә убылган. Алга таба →
rubis-zaripov

Халык җырларыннан иңгән хаклык

Май 24, 2019 Әңгәмә • Юбилей

— Ру­бис абый, сез, сән­гать­тән ерак өл­кә­дә хез­мәт кую­ы­гыз­га ка­ра­мас­тан, го­мер буе җыр­ны, әдә­би сүз­не юл­даш ит­кән­сез. Го­му­мән, сез­нең бу­ын, «кы­рык бе­рен­че ел ба­ла­ла­ры», өчен ур­так сый­фат бу – җыр-моң­га, сән­гать­кә мөк­киб­бән­лек, тугъ­ры­лык. Ни­лек­тән шу­лай икән?

– Әйе, мин – су­гыш чо­ры ба­ла­сы. Әти­ем 1941 ел­ның но­яб­рен­дә ук фронт­та үлеп кал­ган, әни­ем ми­не ял­гы­зы тә­рби­я­ләп үс­тер­де. Ул ча­гын­да, без­нең та­тар җир­ле­ген ка­ра­ган­да гы­на да, сән­гать­кә ом­ты­лу көч­ле иде. Авыл­да ха­тын-кыз да ба­ла-ча­га, алар көн-төн эш­тә. Бү­ген­ге­дәй ара­ла­шу җай­лан­ма­ла­ры, те­ле­фон­нар юк. Ә без­дә әт­кә­ем ни­чек­тер су­гыш­ка ка­дәр үк кер­теп кал­дыр­ган «та­бак» ра­дио бар. Кич­лә­рен күр­ше-ти­рә апа­лар, ха­тын-кыз­лар, без­гә җы­е­лып, ра­дио тың­лый­лар, сөй­лә­шә­ләр. Тел­лә­рен­дә шул бер гамь: фронт­тан нин­ди яңа­лык­лар бар, кем­гә нин­ди хат-хә­бәр кил­гән… Ан­нан соң да тиз ге­нә та­ра­лы­шу юк, җыр­ла­шып уты­ра­лар иде. Шу­лай кү­ңел­лә­рен­дә­ге са­гыш­ны җыр-моң­га сал­ган­нар, шу­лай юан­ган­нар­дыр ин­де би­ча­ра­лар. Алар ха­лык җыр­ла­ры җыр­лый­лар иде. Мин, 4-5 яшь­лек ма­лай, шул җыр­лар­ны тың­лап, кү­ңе­ле­мә сең­де­реп уты­рам. Кы­зык та, са­гыш­лы да, кыз­га­ныч та… Шу­лай бе­рәр сә­гать ча­ма­сы җыр­ла­шып утыр­гач, күз яшь­лә­рен сөр­тә-сөр­тә та­ра­лы­ша­лар иде. Алга таба →
uf-joregem

Уф, йөрәгем! (Хикәя)

Май 24, 2019 Илһам канатларында

Мәхшәр дәваханәдә: бинаның һәр катында коридор тулы халык табиб хөкемен көтә, ә ул, үч иткәндәй, каядыр чыга да йөгерә, чыга да йөгерә. Кеше бер дә кимеми, һава җитми, тын алулары авыр. Барысы да чиратның кыймылдамавыннан зарлана. Ә бит әле күпме ишек үтәсе бар… Һәр бусага алдында шушы кадәр вакыт уздырсаң?!.. Аның урынына рәхәтләнеп эч бушатыр-га була. Җан газаплары булса да, беразга сүрелеп тора. Гомум уфтануны уздырып, өлкән яшьләрдәге бер хатын:

– Уф, йөрәгем! Түзәр әмәлләрем калмады, – дип, авыр сулап куйды.

Болай да саулыкка туймаган карашлар хәвеф катыш кызыксыну белән тулды:

–  Табибка дәшикме әллә? – үзләренекен онытып, ярдәмгә ашыкты янәшәдәгеләр. Алга таба →
synar-kanatlar

Сыңар канатлар

Май 23, 2019 Чәчмә әсәр

БЕРЕНЧЕ БҮЛЕК

«Сезнең яшь чакны беләбез без».

Сәлимә карчык бүген дә йокламыйча таң арттырды. Соңгы елларда, җәйгә чыкса, шул инде аның оныгының кызы Эльвира кайта да тормышының бөтен тәртибе бозыла да куя. Юк-юк, карчык зарланмый, берүк кайта гына күрсен. Җәйге ике ай аның тонык тормышына җете төсләр өсти, ул үзен хәтта бераз яшәреп киткәндәй хис итә. Дөрес, оныкчыгы бәләкәй чакта рәхәтрәк иде. Иде… Көн буе күрше кызлары белән уйнап, су коенып,көтүдән кайтмаган сарык бәрәннәрен эзләшеп, эттәй арып, караңгы төшкәнче үк хәлдән таеп, кыз үзенең ничек йоклап киткәнен дә сизми кала иде. Хәзер хәлләр үзгәрде: җиткән кыз көндез күбрәк йоклый, төн буе кайдадыр йөри. Сорасаң, җавап бер:

– Бабуль, әй, әбием, син кайгырма, без просто тусуемся.

«Тусуемся» дигәне нәрсәдер инде, кыз җиңел генә әйткәч, Сәлимә карчык куркыныч нәрсә түгелдер дип белә. Ул оныкчыгының «әбием»дип, җылы йомгак булып, куенына чумган чакларын сагына. Көтү куар вакыт җиткәндә генә кайтып кергән оныгы өчен соңгы вакытта карчыкның эче поша. Алга таба →
rassvet

Таңъязмалар

Май 22, 2019 Шигъри гөләндәм

ТАҢЪЯЗМАЛАР

Таңъязмалар офык читәнендә

Кычкырып тора әллә кайларга! –

Ул дастанны уку читендер лә,

Гыйлем алмый торып

Айлардан…

 

Илаһи Көч ярдәмлеге генә

Дөнья серен ача күңелдә –

Йөрәк Күзем

киләчәкне күрә

Гасырларның тылсым-күгендә!

 

Алга таба →
ukuchy-tugel-yazuchy

Укучы түгел, язучы

Май 22, 2019 Шаян сәхифә

– Әдә­би­ят бү­ле­ге­нә ке­рер­гә куш­ты­лар, ярый­дыр бит, – дип, эш бүл­мә­се­нә олы гы­на яшь­тә­ге бер абый ки­леп кер­де. – Мин дә ши­гырь язам, шу­ны жур­на­лы­гыз­да чы­га­рыр­сыз әле.

– Яз­ган­на­ры­гыз­ны кал­ды­ры­гыз, укыр­быз, ки­ңәш­лә­шер­без.

– Ә мин кә­газь­гә язып тор­мыйм, ба­ры­сын да кү­ңел­дән бе­ләм. Хә­зер сөй­ләп күр­сә­тәм.

Аб­зый ке­ше ми­нем «ә» ди­гән­не дә, «җә» ди­гән­не дә кө­теп тор­ма­ды, ар­тист­лар­ча кыч­кы­рып-кыч­кы­рып сөй­ли дә баш­ла­ды: Алга таба →
desert-chiyale-eremchekle

Эремчекле-чияле җиңелчә десерт

Май 22, 2019 Тәмледән тәмле татар ашлары
Зур Кукмара авылында яшәүче «Татарча ПП» сәхифәсен алып баручы укытучы-блогер Айгөл Гатауллинадан ифтарга да, сәхәргә дә ашарга ярый торган  эремчекле-чияле җиңелчә десерт рецептын тәкъдим итәбез.

Алга таба →