Тузганак чәчәге белән лимоннан бал
Кемдер тузганак чәчәгеннән бал кайната, кемнәрдер кайнатма ясый. Ә сез өлгердегезме әле? Менә Азнакай районы, Мәндәй авылында яшәүче Мәрьям Миңнегуловадан тузганак белән лимон балы рецептын тәкъдим итәбез.
Улугбек Хамдам. Ялгызлык (повесть)
I БҮЛЕК
Ул көнне мин, бераз сөйләшеп утырырга дип, дустым янына чыгып киткән идем. Аларның йортлары шәһәрнең икенче башында, шуңа күрә барып җиткәнче шактый вакыт үтте. Килеп җитүгә, гадәттәгечә, кыңгырау төймәсенә бастым – бер тавыш юк! Тагын бастым – тынлык. Китәргә дип борылмакчы идем, ишек артында көчле һәм кискен төстәге шакылдау ишетелде. Тыңланып торам: күпмедер мизгелдән әлеге сәер шакылдау янә кабатланды. Күңелдә шик-шөбһә уянды, шулай да, кыюланып, ишеккә кагылдым – ул бөтенләй бикләнмәгән икән, ачылды да китте. Дустымның исемен әйтеп, тавыш бирдем, әмма җавап ишетелмәде, һаман да теге каты шакылдау өзек-төтек кабатлана, ул да булмады, югарыдан нидер ишелеп төшкәндәй булды. Гаҗәпләнү катыш сагаеп, өй эченә кердем. Анда өйнең асты өскә килгән иде! Алгы бүлмә идәнендә китап-дәфтәрләр, язылып-сызылып чуарланып беткән кәгазь битләре, бала уенчыклары чәчелгән, кая карама – ир-ат һәм хатын-кыз киемнәре аунап ята. Урындыклар теләсә ничек куелган, җыештырылмаган өстәл өстендә ятим кыяфәттә олы чәйнек белән сыңар чынаяк, алар янәшәсендә пычак белән яртылаш киселгән ипи күренә. Кояшлы көн булуга карамастан, ут яндырып куелган. Янә нидер нык кына шакылдап алды, баксаң, ачык калдырылган тәрәзәнең ике канатын җил ачып-ябып «уйный» икән. Ирексездән, тәрәзә янына килдем. Җилкән сыман кабарынган ефәк тәрәзә пәрдәсе, иркәләп диярлек, битемә кагылды. Тышкы якка күз салдым, якында кечкенә урман шәйләнде. Җил иркендәге агачлар шаулап алалар, нидер пышылдашалар, серләшәләр иде… Кинәт бөтен барлыгымны нидер эләктереп алгандай булды! Бу «серле» кыштырдаулардан тәшвишләнеп, һәр тавышны тотып алырга омтылгандай, агачларга бактым. Алга таба →
Сиңа дигән җырым… Беренче бүлек (Повесть)
Төнге клубта
Көн яктысында соры тау хәрабәләренә охшаган зур сәүдә-күңел ачу үзәге, кич, реклама утлары кабынгач, пәри алыштырган кебек танымаслык булып үзгәрә: меңнәрчә утлар күз кыскалап, кызыктырып чакырып тора. Күңел ачу индустриясе бөтен мөмкинлекне файдалана – төнге клуб төрле чаралар үткәрә, җаның теләгәнен сайла! Зур шоу шимбә-якшәмбеләрдә була. Андый көннәрдә танылган артистларны чакыралар. Күптән түгел генә Митя Фомин, Никита Джигурда һәм «Виа Гра» группасы булып киткән. Гадәттә, публика чуар, вакыт-вакыт студент кичәләре үткәрәләр. Менә бүген дә студентлар күңел ачарга җыелды. Кызу ритмга биегәннән соң ял итәргә уңайлы булсын өчен түрдә, танцпол янәшәсенә, күптөрле шешәләр, фужерлар белән тулган бар һәм өстәлләр тезелгән. Берәүләр бии, икенчеләр тамак чылата. Дәртле музыка бөтен көченә җибәрелгән, шыгрым тулы зал хәрәкәттә… Бераз соңарыбрак килгән озын буйлы, калын җилкәле, җитдирәк кыяфәтле егет, сыра алып, тирә-якка исе китмичә, иренеп кенә залны күзәтте. Дистәләгән, йөзләгән гәүдәләрнең төрле юнәлештә ыгы-зыгы килүе бүген аңа мәгънәсез хәрәкәт кебек тоелды. Килүенә үкенә башлаган егетнең карашы түгәрәк ясап биюче бер төркем студентлар арасындагы уртача буйлы, алтынсу чәчле сөйкемле кызда тукталды. Кыз, дөньясын онытып, һавада очкан кош кебек җиңел хәрәкәтләр белән ләззәтләнеп бии, әйтерсең, бәхет канатында оча! «Клубка беренче килүедер, күренгәне юк иде», – дип уйлады егет. Бушаган бокалын бар өстәленә куеп, бик якын танышы сыман ачык елмаеп, кызлар янына барып басты.
– Сәлам!! Сезнең янда биергә рөхсәт итәсезме?
– Сәлам! Монда бар кешегә дә ирек! – диде кыз, исе китмичәрәк, шулай да бу егетнең кай ягы беләндер башкалардан аерылып торганын искәрде. Алга таба →
Иң борынгы яшь театр
Габдулла Тукай исемендәге Әтнә дәүләт драма театрын контрастлар театры дип атап булыр иде. Ул – татарның иң борынгы театрларының берсе, ул – республика дәүләт театрлары арасында иң яше, ул – Россиядә бердәнбер авыл театры! Бер театрда никадәр үзенчәлек, никадәр төрлелек! Тизрәк аңа рухың белән якынаясы, тамашачы залында үз урыныңны алып, сәхнә ачылганын, спектакль башланганын көтәсе килә – шулай бит? Әмма аз гына сабыр итеп, Әтнә театрының ерак тамырларына күз салыйк әле. Гасыр эргәләренә барып тоташкан тарих сәхифәләре безгә күп нәрсәләр хакында сөйләр кебек. Алга таба →
Тукай яши безнең күңелләрдә
Мөхәммәт МИРЗА
Шагыйрь янган
Шәмдәлләрдә утлар янган,
Таңга кадәр Шагыйрь язган,
Халкын телсез диюләре
Чеп-чи ялган,
Чеп-чи ялган!
Җырда җаны дөрләп янган,
Йолып ил-йорты карасын.
Ач-ялангач үксез бала
Каян көч-куәт алган соң?!
Янып беткән, тик сүнмәгән
Әверелеп ут шарына. Алга таба →
2013 ел. Тукай һәйкәле янында
Апрель. Тукай туган көн,
Ява карлы яңгыры.
Шагыйрьләрнең шигырьләре
Томан аша яңгырый.
Күшеккәннәр кояш көтә,
Көтә һәйкәл, көтә ил.
Тукайга гөлләр китердек,
Әрсезләнеп исә җил. Алга таба →
«Сөю белән көчле без»
Иделебез
Күңел сөйгән Иделебез
(Сөю белән көчле без),
Күңел белән тирәнлеген,
Киңлеген дә үлчибез.
Идел өстендә акчарлак,
Ак яулык болгыймыни,
Әллә инде саубуллаша,
Шуңарга боекмыни?
Акчарлак юл хәстәрендә –
Иделдә сые беткән,
Ә безнең күңел, нур булып,
Иделгә сыеп беткән.
Ирек + Гөлчәчәк
Танылган рус артисты Михаил Боярскийның: «Актер булырга өйрәнү мөмкин түгел: бу сәләт я бар, я юк», – кебегрәк сүзләре кайчандыр, кайдадыр күз уңына эләгеп калган иде. Тормышта һәркем теге яки бу рольне уйнарга мәҗбүр, дияргә яратсак та, сәхнә сөйкемлелегенә һәм Аллаһтан иңгән талантка ия булу бар кешегә дә бирелмәгән анысы.
Ә Татарстанның атказанган артисты Ирек Хафизов диюгә, нәкъ менә тамашачының «сөйкемле сөяге» күз алдына килә дә баса. Хәләл җефете – Татарстанның атказанган артисты Гөлчәчәк Хафизова белән бергә аларны сәхнәдә партнерлар итеп еш күрмәсәк тә, һәр икесенең дә үз рольләр галереясы, яулаган һәм яулыйсы биеклекләре бар. Аларның исемнәре, театр сәхнәсеннән тыш, телевизион фильмнар аша да татар тамашачысына яхшы таныш. Алга таба →
Еллар һәм юллар гизеп…
Кәрим Тинчурин исемендәге Татар дәүләт драма һәм комедия театрының иҗат юлы гаять кызыклы һәм үзгә. 1933 елны алдынгы колхозчыларның Беренче Бөтенсоюз съезды карары һәм К.Тинчуринның шәхси инициативасы белән Татар дәүләт академия театры филиалы буларак оешкан колхоз-совхоз театрына, әүвәл Республика күчмә театры, аннан инде Кәрим Тинчурин исемендәге татар дәүләт драма һәм комедия театры булганчы, шактый озын һәм катлаулы юл үтәргә туры килә.
Ул вакытта труппаның нигезен Г.Болгарская, Ә.Яһүдин, Г.Камская, Г.Гыйматов, М.Рәхмәтуллина, Х.Исмәгыйлев кебек данлыклы артистлар тәшкил итә. Алдагы елларда В.Минкина, Р.Кушловская, М.Шаһидуллина, Л.Фарсина, С.Исмәгыйлева, Г.Нуруллин, Ф.Фарсин, К.Нуруллина, Н.Латыйпова һ.б. артистлар озак еллар театрда көч куя. Алга таба →
Алай да була икән…
Тәнзилә карт кыз булып утырып калды…
Югыйсә, берәүдән дә ким җире юк иде кебек: мәктәпне бер «өч»лесез бетереп, беренче елында ук институтка да барып керде. Аны тәмамлавына, Казанның шактый дәрәҗәле оешмасына эшкә дә урнашып куйды, бер бүлмәле генә булса да, фатир да юнәтте, эсбиркнижкәсендә машиналык акчасы да җыелып килә. Укып, права аласы гына калды. Менә шундый уңган-булган башың белән кияү дә табалмый йөр инде! Артисткалар кебек үк чибәр булмаса да, буй-сыны да зифа булып, күз-кашлары да шактый килешле, югыйсә. Тик төрле әтрәк-әләмгә кияүгә чыгарга сез аны кем дип беләсез! Алга таба →